Chemische stoffen die hormoonontregelaars worden genoemd, kunnen schadelijke effecten hebben op het endocriene (hormoon) systeem van het lichaam, omdat ze dit kunnen nabootsen of verstoren. Deze chemicaliën worden aangetroffen in veel alledaagse producten, waaronder sommige plastic flessen en containers, voeringen van metalen voedselblikken, wasmiddelen, vlamvertragers, voedsel, speelgoed, cosmetica en pesticiden. Sommige hormoonontregelende chemicaliën worden langzaam afgebroken in het milieu. Die eigenschap maakt ze potentieel gevaarlijke overuren.
Hormonen reguleren de ontwikkeling, groei, voortplanting, stofwisseling, immuniteit en het gedrag van het lichaam. Hormoonontregelaars interfereren met natuurlijke hormoonsystemen en de gezondheidseffecten kunnen lang nadat de blootstelling is gestopt, worden gevoeld. Blootstelling aan hormoonontregelaars in de baarmoeder kan levenslange gevolgen hebben en kan zelfs gevolgen hebben voor volgende generaties. Er is groeiende bezorgdheid over de negatieve gevolgen voor de menselijke gezondheid en het milieu (mogelijk) veroorzaakt door hormoonontregelaars. Het is bekend dat ze een nadelig effect hebben bij dieren, en mensen worden doorgaans tegelijkertijd blootgesteld aan meerdere hormoonontregelaars.
Wat zijn enkele van de meest voorkomende hormoonontregelaars?
Bisfenol A (BPA) - dit is een van de meest "populaire" en waarschijnlijk langst geconsumeerde stoffen met oestrogeeneffect. Gebruikt om polycarbonaat plastics en epoxyharsen te maken (film in metalen voedselblikken), maar kan ook worden gevonden in tandvulling of kassabonnen. Fabrikanten begonnen het te veranderen door Bisfenol S, F, AF en anderen. Onderzoek heeft aangetoond dat vervangers niet beter zijn dan originele BPA.
ftalaten - gebruikt om kunststoffen flexibeler te maken. Door de externe omgeving, zonlicht, temperatuur of het contact met vetten of oplosmiddelen komen ze heel gemakkelijk vrij. Ze komen vaak voor in cosmetica, shampoos, zeep, nagellak, parfums, insecticiden, coatings van medicijnen, maar ook in bouwmaterialen, huisvesting, rubberen handschoenen. Vaak worden ze gevonden in speelgoed, lijm, autopoorten, voedselcontainers...
DDT of "Agent Oranje" gebruikt in de oorlog in Vietnam als onkruidverdelger. Het is een giftig insecticide, zeer effectief voor het bestrijden van muggen die malaria verspreiden. Mensen worden eraan blootgesteld door besmet voedsel. DDT hoopt zich op in alle lichaamsweefsels en kan de placenta passeren of in de moedermelk terechtkomen. Bij chronische blootstelling beschadigt het het zenuwstelsel. Bij chronische blootstelling kan leverkanker, schending van het metabolisme van steroïde hormonen, ontwikkelingsstoornissen van de foetus en vruchtbaarheid worden veroorzaakt. In sommige derdewereldlanden wordt DDT nog steeds gebruikt.
Triclosan - kan worden aangetroffen in sommige antimicrobiële producten en producten voor persoonlijke verzorging, zoals vloeibare body wash. Het veroorzaakt onvruchtbaarheid, seksuele disfunctie, disfunctie van de schildklier, gewichtstoename en verontreinigt moedermelk. Het hoopt zich diep op, voornamelijk in het lichaam van vrouwen, en kan de ontwikkeling van aangeboren genetische defecten ondersteunen. Het verergert allergische reacties en triggert ze ook. Uit een onderzoek uit 2008 bleek dat 75% van de respondenten triclosan in de urine had. Ondanks bekendresultaten van onderzoek mag het nog steeds worden gebruikt voor producten voor persoonlijke verzorging. Het is niet biologisch afbreekbaar.
Parabenen - intensief gebruikte substantie die het hormonale systeem kan verstoren. De Europese Unie heeft specifieke wettelijke verplichtingen ingevoerd om hormoonontregelende stoffen in water, industriële chemicaliën, gewasbeschermingsmiddelen en biociden geleidelijk uit te bannen.
In REACH (Registratie, evaluatie, autorisatie en beperking van chemische stoffen) in de EU worden hormoonontregelende chemische stoffen beschouwd als van vergelijkbaar zorgwekkende regelgeving als zeer zorgwekkende stoffen. In de VS was het NIEHS (National Institute of Environmental and Health Sciences) betrokken bij de ontwikkeling van een consensusverklaring in 2019 over de belangrijkste kenmerken van hormoonontregelende chemicaliën, die een kader biedt om wetenschappers te helpen potentiële hormoonontregelaars te evalueren.
WAT KUNNEN WE ZELF DOEN?
Hormoonontregelaars zijn overal om ons heen aanwezig en het is praktisch onmogelijk om ze te vermijden. Dus als we de impact op onze gezondheid en het milieu tot een minimum willen beperken, moeten we nieuwsgierig worden naar dit onderwerp. We zijn in staat om invloed uit te oefenen op onze eigen omgeving, dingen die we gebruiken en die ons omringen. Laten we zorgen voor onze gezondheid, gezondere boodschappen kiezen, ons verantwoord gedragen en ons als consument laten informeren. Door onze eigen activiteit kunnen we onze vrienden en families inspireren om ook kieskeuriger te zijn.
bronnen:
